Da li priroda vlasništva određuje efikasnost društvenog sistema?

od šibicara do bogova prevare

 

Pojednostavljeno osnova kapitalizma je privatno, a socijalizma državno vlasništvo.

Koja je svojina ekonomski efikasnija – privatna ili državna? Oko ovog pitanja lomila su se koplja od Oktobarske revolucije do pada Berlinskog zida. Istorija je, za sada, presudila da je privatna svojina jedini zdrav temelj ekonomskog života, pa su i sistemi zasnovani na državnoj i društvenoj nestali.

Amerika i Engleska biće zemlja proleterska...

Postoji jedna zanimljiva teza

Socijalizam je efikasniji u slučajevima siromašnog društva.

Čak su napravljene analize sa konkretnim vrijednostima

Socijalistička privreda je efikasnija u slučajevima društva kod koga je nacionalni dohodak manji od 2.500 dolara.

Kad prihod dostigne 5.000 dolara planska privreda, koja je omogućavala nagli industrijski razvoj, postaje kočnica i smetnja, jer teži uravnilovci.

Kao primjer navode se slučajevi Indije i Kine. (Koje su samostalan razvoj započele sa relativno sličnim potencijalom u različitim sistemima)

Zanimljivo da su ishodi poslije različitih uspjeha i neuspjeha slični:

U obje zemlje preovladava tržišna privreda. Kod obje su prisutne i protekcionističke mjere države.

Takođe je zanimljivo da je kod obje države privreda u usponu, bruto nacionalni dohodak, upravo onaj koji ne daje prevagu ni jednom sistemu.

Šta je starije?

   

Kokoš, jaje i pohovan batak

Ko koga kontroliše? 

Kako obezbjediti da menadžer radi u najboljem interesu vlasnika, bio on država ili privatno lice? 

Nikako.   Jer... Vlasnik može da kontroliše menadžera ukoliko zna isto kao menadžer, ili ukoliko može da formuliše toliko detaljan ugovor kojim će unapred ugovoriti sve moguće situacije. Bilo koji od ova dva uslova je nemoguće ispunti. (Ako vlasnik zna isto kao menadžer, onda menadžer nije potreban. Ako se sve situacije mogu predvidjeti, onda je to planska privreda.)

Ovaj problem, poznat kao agencijski problem, otvara pitanje ko stvarno upravlja preduzećem, vlasnik ili menadžer.

Odgovor je u svakom preduzeću poznat, a teoretski vrlo nejasan i time se iznova otvara pitanje suštinskog uticaja vlasništva na poslovanje.

Postoje mišljenja koja osporavaju uticaj svojine na efikasnost preduzeća i privrede.

Pri tome se često zastupa teza da savremene korporacije nisu privatna preduzeća u pravom smislu, jer je upavljanje odvojeno od svojine, tj. korporacijama upravljaju menadžeri, a ne vlasnici.

Brus Li i druže Mao,  pomagajte!!!

Zanimljiva je novija struja, čiji je glavni predstavnik Džozef Štiglic, nobelovac. Štiglic ne negira značaj svojine, ali presudnu važnost pridaje tržištu i njegovim blagotvornim efektima, posebno hvaleći kineski sistem, čime indirektno umanjuje standardno shvaćen uticaj privatne svojine.

 

 

 

 

Socijalizam je prelazni period iz kapitalizma u kapitalizam.

-parafraza poente jednog vica iz doba socijalizma-