|
Dva
velika čovjeka i boksera čije je prijateljstvo opsatalo
decenijama
Mečevi
Šmelinga i Luisa su bili daleko više od borbe za titulu. Mečevi njih dvojice
obilježili su sukob SAD i nacističke Nemačke. Iako je Šmeling bio protivnik nacista i Adolfa
Hitlera, Gebelsu i njegovoj propagandnoj mašineriji to nije smetalo da kroz Šmelinga vrše svoju nacističku
propagandu.
I u Americi i u Nemačkoj borba sa Džoom Luisom bila je označena kao
sukob dobra i zla.
Šta je u tome dobro, a šta zlo zavisilo je od ugla odnosno zemlje
gledanja.
|
|
Prvi meč
9. juna
1936. Maks Šmeling napravio je jednu od najvećih senzacija u
bokserskoj istoriji. U 12 rundi meča pred 60.000 gledalaca u
Njujorku sjevnula je Šmelingova desna ruka i na podu se našao do
tada u 27 borbi neporaženi Džo Luis.
Tako je Njemac i
prvi Evropljanin koji je osvojio titulu svetskog prvaka povratio tu titulu izgubljenu u porazima od Maksa Bera i Stiva
Hamasa. Međutim, Šmeling se oporavio i obojicu pobjedio i tako došao na megdan
Crnom
Bombarderu (nadimak Džoa Luisa). Šmeling je prvi put titulu je osvojio 12. juna 1930. diskvalifikacijom Džeka Šarkija, tadašnjeg apsolutnog šampiona.
Procjene su se kretale u odnosu 1:10 za Luisa i senzacionalni
pobjednik postao je ponos nemačke nacije i sjajno oruđe u rukama Gebelsa.
Pobjeda nad Luisom proglašena je
pobjedom "arijevske nadmoći".
Iako korišten u propagandi, Šmeling nikada, pa čak ni javno, nije bio nacista.
Njegov trener Džo Dejkobs je bio Jevrejin, a supruga Ani Ondra bila je filmska zvijezda iz Češke.
|
Iako se
nekoliko puta sastao sa Adolfom Hitlerom i imao nekoliko dugih
razgovora sa ministrom informisanja Jozefom Gebelsom, naciste je
prvi put ozbiljno naljutio 1935. godine, kada je odbio da se učlani
u Hitlerovu partiju, da otpusti trenera i da se razvede od Ani Ondre.
Za vreme zloglasne Kristalne noći, kada su nacisti u Berlinu spaljivali knjige i redom palili sinagoge, Šmeling je sa prezirom napustio glavni trg i u svojoj kući sakrio dva jevrejska dejčaka ispred raspomamljenih nacista.
Svoj uticaj je koristio i za spasavanje nekoliko jevrejskih prijatelja od koncentracionih logora.
Drugi
meč
Džo Luis
je titulu povratio 1937. godine pobedom nad Džejmsom Bredokom, ali
je odmah nakon borbe izjavio da neće sebe smatrati šampionom sve dok
ne pobedi Maksa Šmelinga.
Meč je održan 1938. godine na Jenki stadionu u Njujorku, ali za razliku od 1936. godine kada je Šmeling imao simpatizere i u SAD, 1938. godine
svi navijaju za Luisa.
Ponovo i ovaj put u mnogo većim razmjerama borba je prikazana kao sukob dobra i zla,
a tadašnji predsednik SAD Frenklin Teodor Ruzvelt pozvao je samog Džoa Luisa u
Bijelu kuću prije borbe i zatražio da na svaki način pobjedi
Šmelinga. Šmeling je tada u Americi posmatran isključivo kao simbol nacističke Nemačke.
I meč vijeka završen je odmah na početku. U prvoj rundi razjareni Džo Luis nokautirao je “arijevsku nadmoć”
i bacio Ameriku u delirij.
"Kada danas razmišljam o tome, skoro da mi je drago što sam izgubio. Zamislite samo kako bi bilo da sam
pobjedio i tako se vratio u Nemačku. Nacisti bi mi dali orden iako nisam imao ništa s njima, a posle rata bih možda bio proglašen za ratnog zločinca", rekao je Šmeling gotovo četiri decenije
kasnije.
Nacisti su se poslije poraza distancirali od Šmelinga ne pominjući ga, a za “nagradu” je regrutovan u padobranskim jedinicama 1940. godine. Samo godinu kasnije teško je ranjen tako da se do kraja rata uglavnom oporavljao od rana.
Poslije
borbi
Veliko prijateljstvo: Nakon rata
Šmeling nije imao ni prebijene pare i zbog novca je bio primoran da se vrati u ring. Borio se u pet borbi pre nego što je izgubio u 10 rundi od Valtera Nojsela i u 43. godini prekinuo profesionalnu karijeru nakon 56
pobjeda (39 nokautom), 10 nerješenih borbi i samo četiri poraza.
Zaradu od boksa uložio je vrlo pametno, u njemačku podružnicu
Coca-Cole, te mu novca nije nedostajalo i postao je veoma bogat. Osim toga, veoma pametno je koristio svoje ime i popularnost na tržištu.
Sama borba sa Džoom Luisom donjiela mu je i više od slave. Donijela mu je neraskidivo prijateljstvo sa
Crnim Bombarderom koje je trajalo do Luisove smrti
1981. godine. U trenucima kada je Luis osiromašio i kada je nekadašnjem heroju nacije Amerika okrenula leđa, za njega se zauzeo nekadašnji veliki suparnik i pokazao koliko je veliki čovjek.
U tajnosti je nekoliko puta poklanjao novac američkom šampionu, a 1981. godine platio je i sahranu tog
velikana.
Svoju dugovječnost pripisivao je sretnom braku sa Ani Ondrom, koja je s njim, iako nisu imali
djece provela cijeli život do smrti 1987. godine.
“Imao sam sretan brak i divnu ženu. Postigao sam sve što sam u životu
htio, pa zar to nije dovoljno. Ko može tražiti više”, rekao je
Šmeling u jednom od svojih
posljednjih javnih pojavljivanja.
|